Welk verhaal vertel ik mezelf? En anderen? Elke keer wanneer jij iemand ontmoet vertel je verhalen, maar hoe vertel je ze? En hoe voel je je achteraf? 

Opgelucht, met toegenomen vreugde of rust?

Of juist schuldig, negatief, verward of boos? 

De laatst tijd merkte ik dat ik een aantal verhalen vertelde waarvan ik me afvroeg of ze wel waarheid waren. Ik vroeg me af: “vul ik teveel in voor een ander? Klopt mijn verhaal eigenlijk wel?” 

Ook merkte ik welk effect mijn verhaal op een ander had en voelde ik mij na het vertellen van een verhaal niet altijd opgelucht.. eerder bezorgd.

Zo maakte ik me bijvoorbeeld zorgen om mijn puberdochter waarbij ik me afvroeg of de school wel passend was voor haar. 

Welk verhaal vertel ik mezelf dus? Wat viel mij op?

Ik zag een aantal zaken en maakte daar mijn verhaal van. En bij pubers is het ook nog eens extra lastig om de hele waarheid van hoe ze zich voelen boven tafel te krijgen want ze willen niet meer alles met je delen… lekker handig.

Ik creëerde mijn eigen verhaal. Een verhaal van zorgen en conclusies waarbij ik me innerlijk soms boos kon maken op de leerkrachten en ‘het’ systeem. Meerdere keren speelde dit verhaal zich in mij af en vertelde ik het aan anderen. Wat ik merkte bij mezelf is dat het energie roofde. Ook zag ik dat ik anderen kon meenemen in mijn emotie waarbij ik me dan later afvroeg of dat nou heel helpend was voor mezelf en de ander? 

Zag ik de werkelijkheid verkleurd door mijn eigen ervaringen die zich in mijn eigen puberteit afspeelde en kon ik daardoor niet geheel helder zien hoe het voor mijn dochter was? Deze vragen ging ik mezelf stellen.

Zo waren er meer verhalen die speelde. Een goede bekende die ineens geen contact meer opnam na een akkefietje wat ik dacht uitgepraat te hebben. Ik creëerde een heel eigen verhaal. Was het wel uitgepraat? Is ze nog boos? Waarom zegt ze dat dan niet? Misschien ben ik wel een moeilijk mens? Enz…. Ook in dit verhaal vroeg ik me af ‘wat is waarheid?’ Klopte mijn hele verhaal wel of was ik gigantisch aan het speculeren en invullen?

Herken je dat, dat je vol verhalen zit, misschien wel over je eigen leven: ”ik voel me moe want ik ben te druk.” Maar.. ben je eigenlijk wel druk, of ben je gewoon moe omdat je genoeg gedaan hebt vandaag en was het gewoon een hele goede dag waar je nu moe van bent? Het is dus maar welke interpretatie je aan je verhaal geeft. Vul je eigen verhaal maar in..

Ik merkte dat ik bij anderen 2 manieren tegenkwam waarop verhalen verteld werden. De ene manier van het vertellen van een verhaal gebeurde door mensen die hun verslag mogelijk zwaarder maakten dan het in werkelijkheid zou kunnen zijn en dit deden ze dan door in te vullen, zich kwaad te maken of negatieve gedachten toe te laten.

De andere manier van vertellen gebeurde doordat mensen geneigd waren in alles het positieve te zien, maar het moeilijk vonden de pijn die er óók was er te laten zijn. Bang dat het hen zou meeslepen de afgrond in. Bang dat ze het verhaal zelf verzonnen. Bang voor de consequenties.

Herken jij je in één van deze 2 vertelmanieren?

Ik moet zeggen dat ik me in beide herken. Als ik denk dat iemand uit het contact gaat, ben ik geneigd het negatief voor mezelf in te vullen, maar daarnaast ben ik ook een positief ingesteld persoon die zich heel lang kan voorhouden dat de dingen wel goed gaan terwijl ik veel eerder mag leren toegeven dat ze dat niet meer zijn.

Tijdens het nadenken over de vraag wat waarheid is gebruikte ik mijn betrouwbare, intuïtieve  gewoonte om stil te staan bij wat het effect is op mijn gevoel wanneer ik iets doe, bedenk of zeg. Trekt het energie weg? Voel ik me er verward of schuldig over? 

Wanneer dat zo is, weet ik dat er ergens iets rammelt. “Wat doe ik verkeerd”, dacht ik dan? Ik kwam erachter dat de wijze waarop ik mijn verhaal vertel iets anders nodig had. Het zat hem dus in hóe ik mijn verhalen vertelde. In welke interpretatie ik gaf aan situaties. Verhalen waarvan ik niet eens weet hoe het écht zit! Invulverhalen, speculaties, boosheid en bezorgdheid voedende verhalen. Of te positieve verhalen die bedekken hoe het echt zit. 

Dit moet anders dacht ik. Dit wilde ik niet meer! Maar wat ontbreekt er in het verhaal? Wat heeft het verhaal nodig zodat ik me oké voel bij de verhalen die ik mezelf en anderen vertel zodat het een bevrijdend effect geeft!

Hoe dan?

Mogen zorgen en pijn er dan niet meer zijn? Moeten we alles overschreeuwen en bedekken met een leuk, dankbaar verhaal en de zorgelijke zaken wegmoffelen?

Of mogen we geen leuke, enthousiaste verhalen over ons leven vertellen omdat ze te positief zijn?

Nee, toch niet..

Deze hele maand heb ik hier over nagedacht: hoe kunnen we onze verhalen zo gebalanceerd mogelijk vertellen waar moeilijkheden er mogen zijn, maar waarbij we een verhaal niet erger maken dan het is, of we nare gevoelens gaan voeden? Maar ook: Hoe kunnen we positief zijn zonder onszelf te overschreeuwen?

Ik ben op een paar dingen uitgekomen en ja.. ze geven echt rust! Alleen is het veel complexer dan ik dacht. Ik ben er inmiddels op uit dat ik er een boek over kan schrijven. Dus de kunst is nu om het kort te houden.

In wat we vertellen laten we ons leiden door ons eigen referentiekader. In alles wat jij vertelt laat jij je interpretatie leiden door wat je gelooft over hoe de dingen zouden moeten zijn, door je verlangens en passies, maar ook door je verwondingen en angsten. En daarbij is het zo dat elk verhaal wat niet volledig waar is of waar nog wat aan ontbreekt, voortkomt uit een angst. Ik leg het je uit.

Wanneer je negatief invult en je in je koker van afwijzing zit kan het zijn dat je bang bent om de pijn ten volle te voelen wanneer je bijvoorbeeld stopt met wijzen. In het verhaal wat je vertelt aan jezelf en de ander blijf je bijvoorbeeld verwijten en dat doet minder pijn dan het puur toelaten van wat een situatie met je doet. Het kan ook zijn dat je bang bent dat er niets meer te redden valt wanneer je het ware verhaal onder ogen moet gaan zien. Of je bent bang dat je de nare situatie niet meer onder controle hebt wanneer je stopt met invullen.

Het tegenovergestelde kan ook gebeuren: het kan zijn dat je angst hebt om je vrij te voelen! Misschien is de waarheid te mooi om waar te zijn! De vreugde is dan te overweldigend, dus volg je de ingesleten paadjes van afwijzing en negativiteit en vertel je je verhalen zó dat er weinig plek is voor blijdschap en onbezorgdheid. Dat laatste is namelijk onbekend en je vertrouwt het ook niet.. En ten slotte kan je angst ervaren dat wanneer je vertelt hoe het echt zit, je zelf verantwoordelijkheid moet nemen voor je leven i.p.v. dat anderen dat doen. Misschien heb jij zelf namelijk wel een aandeel in het hele verhaal waar je nog wat mee kan.

Wanneer je je verhaal rooskleuriger invult dan het in wezen is, of wanneer je bepaalde zaken nog onderdrukt, kan dat zijn omdat je bang bent voor het schuldgevoel wat daarop volgt. Wellicht ervaar je angst om de controle los te laten over alles wat los komt aan gevoelens wanneer je de waarheid onder ogen durft te zien. Misschien wel angst dat er niets meer te redden valt of angst om te voelen dat je niet goed genoeg bent.

En die dingen wil je juist allemaal niet voelen, dus organiseer je je verhaal zó dat het leefbaar is… 

Maar ergens voelt het alleen of word je er moe van. Ergens klopt er van binnen iets niet.

Heb je daar ooit bij stil gestaan? Bij dat gevoel vanbinnen dat er iets niet klopt? Zou jij dat ook anders willen?

Je verhaal heeft namelijk iets anders nodig. Je verhaal is nog niet compleet. Pas wanneer je weet hoe het echt zit en dát verhaal durft te vertellen komt er vrijheid.

Als dat is wat je wil is er werk te doen heb ik gemerkt. Stilstaan bij de effecten op jezelf en de ander wanneer je een verhaal vertelt. Onder ogen durven zien hoe het echt zit. Jezelf de vraag durven stellen “maak ik het erger, vul ik in, voel ik me afgewezen, bang, schuldig of wat dan ook, wanneer ik zou toegeven dat het is zoals het is?”

Het vergt moed om deze pijn te durven voelen. Het vergt moed toe te geven hoe het zit. Het vergt moed om kwetsbaar te zijn over wat je moeilijk vind i.p.v. stellig de ander iets te verwijten. Het vergt moed om je verhaal anders te gaan vertellen omdat je dan juist tegenkomt wat je denkt niet aan te kunnen. Het vergt moed de ware jij te zijn. 

We kunnen elkaar in ieder geval de hand schudden..

Ga jij de uitdaging ook aan? Om door de pijn van de waarheid een weg heen te worstelen en het verhaal te vertellen op een manier die recht doet aan wie de ander is en aan wie jij bent? 

Vergeet niet, de waarheid maakt vrij!